Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η οικονομική πολιτική πρέπει να διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης και, ταυτόχρονα, την ίδια ώρα, να προωθεί την κοινωνική συνοχή. Πρέπει να αντιμετωπίζει αδικίες και αποκλεισμούς και να προσφέρει σε κάθε άτομο και σε κάθε οικογένεια ένα δίκαιο μέρισμα από την ανάπτυξη αυτή.

Το τρίπτυχο οικονομική ανάπτυξη με κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη για κάθε οικογένεια είναι οδηγός των αποφάσεων, της στρατηγικής και του σχεδιασμού μας στην οικονομία.

Το νομοσχέδιο που καταθέτουμε σήμερα, το οποίο προετοιμάστηκε σε σημαντικό βαθμό από τον Κωστή Χατζηδάκη και την ομάδα του στο Υπουργείο Οικονομικών και το ολοκληρώσαμε εμείς τις τελευταίες ημέρες, υπηρετεί και τους τρεις αυτούς στόχους, γιατί:

Πρώτον, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που είναι σχεδιασμένο να επιφέρει ενδυναμώνει και το τραπεζικό σύστημα. Δεν έχει σημασία αν τα δάνεια αυτά δεν ανήκουν τώρα σε τράπεζες. Το γεγονός ότι το νομοσχέδιο μπορεί να «βγάλει από το κόκκινο» μια σειρά από δανειολήπτες έχει τεράστια σημασία γιατί αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν στο κοντινό μέλλον να δανειοδοτηθούν εκ νέου από το τραπεζικό σύστημα.

Δεύτερον, παύει να υπάρχει μια κατηγορία συμπολιτών μας που βιώνουν οικονομικό αποκλεισμό, λόγω της αδυναμίας ρύθμισης των δανείων τους. Οι δανειολήπτες αυτοί γίνονται ξανά δημιουργικοί πολίτες. Αυτό είναι ένα στοιχείο κοινωνικής δικαιοσύνης.

Τρίτον, οι δανειολήπτες αυτοί που τώρα παραμένουν εγκλωβισμένοι αποκτούν μια δεύτερη ευκαιρία. Μια δεύτερη ευκαιρία να ρυθμίσουν εποικοδομητικά τις οικονομικές τους υποθέσεις, να διασώσουν τις περιουσίες τους και να αρχίσουν ένα νέο κύκλο οικονομικής δραστηριότητας με θετικό αποτέλεσμα για το δικό τους, προσωπικό και οικογενειακό οικονομικό μέλλον. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να συμμετέχουν στην οικονομική και παραγωγική δραστηριότητα και να ενισχύσουν την ανάπτυξη σε κάθε πόλη, σε κάθε γειτονιά και σε κάθε κλάδο. Είναι ουσιαστικά μια πρωτοβουλία ενσωμάτωσης ξανά στην οικονομία ενός μεγάλου μέρους των συμπολιτών μας που σήμερα βρίσκεται σε κάποιο βαθμό αποκλεισμού.

Έχουμε λοιπόν μια νέα ρύθμιση, του λεγόμενου «εξωδικαστικού μηχανισμού», μια «ρύθμιση-υπερόπλο» που μπορεί να έχει αποτέλεσμα σε τρία πεδία ταυτόχρονα: στο ατομικό και οικογενειακό πεδίο, στο πεδίο της κοινωνίας και στο πεδίο της οικονομικής ανάπτυξης.

Με αυτό το νομοσχέδιο πιστεύουμε ότι δίνουμε τέλος σε ένα από τελευταία ίχνη, επίσης, που έχουν απομείνει από την πολυετή οικονομική κρίση.

Πρόκειται επίσης για ένα νομοσχέδιο που συμβάλλει καθοριστικά στη στήριξη των πιο ευάλωτων οικονομικά νοικοκυριών της μεσαίας τάξης – και  ενισχύει έτσι τη συνοχή της μεσαίας τάξης συνολικά. Ουσιαστικά μεριμνούμε ταυτόχρονα σχεδόν για όλους όσοι έχουν ανοιχτά θέματα μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Συγκεκριμένα, τα εισοδηματικά όρια διπλασιάζονται. Η προϋπόθεση για τον διπλασιασμό των ορίων είναι ο οφειλέτης να έχει όριο ήδη μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών οφειλών (δηλαδή σε τράπεζες ή σε servicers) τις 300.000 ευρώ. Δεύτερον, θεσμοθετείται η υποχρέωση του πιστωτή να καταθέτει έγγραφη πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη τρεις μήνες πριν από τον πλειστηριασμό. Τρίτον, σε περίπτωση που δεν επαρκεί η περιουσία του οφειλέτη για να ανοίξει η πτωχευτική διαδικασία, τότε εγγράφεται στο Μητρώο Φερεγγυότητας. Στο πλαίσιο αυτό, επεκτείνεται πλέον η δυνατότητα του εισηγητή-δικαστή να εκδώσει και για αυτούς τους οφειλέτες πράξη με την οποία διαπιστώνεται η επέλευση της απαλλαγής. Τέταρτον, διευκολύνονται οι ευάλωτοι δανειολήπτες να σώσουν την κατοικία τους ακόμη και 20 ημέρες πριν από την εκποίησή της, μέσω της ένταξης στο ενδιάμεσο πρόγραμμα. Μέχρι σήμερα, για να ενταχθεί ο οφειλέτης στο ενδιάμεσο πρόγραμμα, όφειλε να κάνει αίτηση εντός 60 ημερών πριν από την κατάσχεση, με αποτέλεσμα πολλοί να χάνουν τις προθεσμίες. Πλέον αυτό αλλάζει, αφού ο ευάλωτος οφειλέτης θα έχει τη δυνατότητα υποβολής αίτησης τουλάχιστον 20 μέρες πριν από τον πλειστηριασμό. Πέμπτον, παρέχεται η δυνατότητα ρύθμισης δανείων που έχουν εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και σε επιχειρήσεις που θα επιλέξουν ως μέσο ρύθμισης των οφειλών τους τη διαδικασία της εξυγίανσης. Έκτον, όπως αναφέρθηκε ήδη, δημιουργούμε μόνιμο μηχανισμό αποζημίωσης για τους ζημιωθέντες της «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ».

Κυρίες και κύριοι,

Η εξυγίανση της οικονομίας μετά από μια τόσο μεγάλη, πολυετή και ιστορικών διαστάσεων οικονομική κρίση δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Απαιτεί χρόνο, υπομονή, σκληρή δουλειά και πολιτική τόλμη. Χωρίς τη σωστή διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μια οικονομία δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Τι κάναμε εμείς μέχρι τώρα:

– Από το 2019 ως το 2024 το ποσοστό των κόκκινων δανείων στις τράπεζες μειώθηκε σημαντικά μέσω του προγράμματος ΗΡΑΚΛΗΣ – από 40,6% το 2019 έφτασε στο 4,6% στο γ’ τρίμηνο του 2024. Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο ακόμα και από αυτό που υπήρχε πριν από την κρίση. Αυτή η πρωτοβουλία απελευθέρωσε τις τράπεζες από βάρη και τις κατέστησε και πάλι έτοιμες να επιτελέσουν τον ρόλο τους και να χρηματοδοτήσουν την οικονομική ανάπτυξη.  

– Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια πέρασαν στους servicers και άρχισαν να μειώνονται σταθερά. Τα μη εξυπηρετούμενα στο σύνολό τους το γ’ τρίμηνο του 2024 αποτελούσαν το 30% των συνολικών δανείων έναντι ποσοστού 52% το 2019.

– Το συνολικό ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα βρίσκεται στην 16^η θέση ανάμεσα στα κράτη-μέλη με ποσοστό 93,3% του ΑΕΠ, αρκετά κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 125,3%.

– Και συγκεκριμένα: τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια τραπεζών και servicers ανέρχονται σήμερα σε 67,08 δις € (με στοιχεία γ’ τριμήνου 2024) από 92,19 δις € το 2019.

– Σε ό,τι αφορά τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό μέχρι σήμερα (δηλαδή μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025 που υπάρχουν τα στοιχεία) έχουν πραγματοποιηθεί 31.953 επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών. Η ραγδαία αύξηση σημειώθηκε στις επιτυχείς ρυθμίσεις του εξωδικαστικού μεταξύ του 2023 και 2024 και ανήλθε σε ποσοστό 81%, με 16.903 επιτυχείς ρυθμίσεις εντός του 2024, έναντι 9.339 το 2023. Αθροιστικά μέχρι σήμερα, έχουν ρυθμιστεί  οφειλές συνολικού ύψους 10,45 δις ευρώ, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος εντός του 2023 και 2024.

Με τον νέο νόμο επιταχύνουμε σημαντικά τη διαδικασία αυτή. Πρόκειται για μια διαδικασία που ταυτίζεται με την συνολική επαναφορά της οικονομίας στην προ-κρίσης περίοδο. Προχωρούμε, δηλαδή, στην πλήρη απάλειψη των τελευταίων προβλημάτων που άφησε πίσω της η κρίση.

Η επιτάχυνση που θα δούμε αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι δωδεκαπλασιάζουμε τα φυσικά πρόσωπα που μπορούν να χαρακτηριστούν ως «επιλέξιμοι οφειλέτες» από 7% σε 85% (του συνόλου των αιτούντων).  

Επίσης, στο νομοσχέδιο εντάσσεται διάταξη η οποία ρυθμίζει το ζήτημα του συμψηφισμού της προσωπικής διαφοράς περίπου 40.000 δημοσίων υπαλλήλων, με αποτέλεσμα στο μέλλον να λαμβάνουν απρόσκοπτα τις αυξήσεις που τους αναλογούν.

Παράλληλα, με το νομοσχέδιο αυτό ενισχύουμε την κεφαλαιαγορά, καθώς το Ελληνικό Χρηματιστήριο οδεύει προς ένταξη στις σημαντικότερες κεφαλαιαγορές του κόσμου.

Οι βελτιώσεις που το νομοσχέδιο περιλαμβάνει για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς βασίζονται σε 4 πυλώνες:

– Φορολογικά και άλλα κίνητρα για την ενίσχυση της ουσιαστικής λειτουργίας, αλλά και της αξιοπιστίας του Χρηματιστηρίου, ενθάρρυνση της ζήτησης και εισαγωγή εταιριών σε αυτό,

– Θεσμική θωράκιση των εποπτικών μηχανισμών, δηλαδή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Τράπεζας της Ελλάδος,

– Δημιουργία ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου για τα κρυπτοστοιχεία με μέτρα για την προστασία των επενδυτών,

– Ενσωμάτωση Ενωσιακών Οδηγιών και θέσπιση μέτρων για την εφαρμογή Κανονισμών σχετικών με την Κεφαλαιαγορά και τον χρηματοπιστωτικό τομέα προς συμμόρφωση με το Ενωσιακό Δίκαιο.

Επιπλέον:

– Βελτιώνεται το υφιστάμενο πλαίσιο που διέπει τα ομολογιακά δάνεια, με την εισαγωγή ειδικής διάταξης για τις ομολογίες που είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά ή πολυμερή οργανισμό διαπραγμάτευσης («εισηγμένες ομολογίες»). Με τη νέα ρύθμιση που εισάγεται στο σχέδιο νόμου, διευκολύνεται η λήψη αποφάσεων περί τροποποίησης των όρων του ομολογιακού δανείου για εισηγμένες ομολογίες, με σεβασμό όμως στην μειοψηφία: αν δηλαδή αντιταχθούν στην προτεινόμενη τροποποίηση ομολογιούχοι που εκπροσωπούν τουλάχιστον το εικοσιπέντε τοις εκατό (25%) του συνόλου της ονομαστικής αξίας των ομολογιών, δεν είναι δυνατή η επί το δυσμενέστερο τροποποίηση των όρων του ομολογιακού δανείου.

– Παρέχεται μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων των Ανώνυμων Εταιρειών Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (Α.Ε.Ε.Α.Π.) με την κατάργηση υπερβολικών για τη σημερινή εποχή και συχνά γραφειοκρατικών ρυθμίσεων, με στόχο την αύξηση των επενδύσεων.

– Θεσπίζονται δικλείδες και μηχανισμοί ελέγχου – εποπτείας κατά περίπτωση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την Τράπεζα της Ελλάδος προκειμένου – μεταξύ άλλων – να διασφαλίζεται ότι τα έσοδα από τις εκδόσεις «Ευρωπαϊκών Πράσινων Ομολογιών»  θα διατίθενται πράγματι σε δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης. Αποτρέπεται έτσι η «ψευδοοικολογική» ταυτότητα (greenwashing) τέτοιων εκδόσεων.

– Τέλος, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των εποπτικών μηχανισμών, ειδικά εκπαιδευμένα στελέχη της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Τράπεζας της Ελλάδος, υποδυόμενα τους πελάτες, θα ελέγχουν επιτόπου την συμπεριφορά των εταιρειών που παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες, των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών ως προς την τήρηση της νομοθεσίας: είναι το λεγόμενο « mystery shopping».

Κυρίες και κύριοι,

Επειδή αναφέρθηκαν και κάποια πρόσθετα πράγματα στα οποία θα ήθελα να απαντήσω, απλώς σταχυολογώ.

Αναφέρθηκε πριν μια συζήτηση περί «outsourcing» η οποία είναι γενικότερη και αφορά το άρθρο που έχει να κάνει με τον ΕΦΚΑ.  Αλλά θα ξεκινήσω πρώτα με αυτό που είπε ο κύριος Μαμουλάκης το οποίο έχει να κάνει με την ανάθεση σε δικηγορικό γραφείο αρωγής στη Γενική Γραμματεία για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Και θέλω να καταθέσω στα πρακτικά μια απόφαση του 2018 (την καταθέτω) στην οποία ο κύριος Δραγασάκης – ως Υπουργός Ανάπτυξης – ανέθεσε στο ίδιο δικηγορικό γραφείο αρωγή για άλλο νομοσχέδιο όπως ήταν αυτό της Αναπτυξιακής Τράπεζας. Η μόνη διαφοροποίηση, δηλαδή, εάν κάνει αυτές τις αναθέσεις ο ΣΥΡΙΖΑ ποια είναι; Ότι η μέρα ήταν, στη μία περίπτωση, Τετάρτη και στην άλλη (περίπτωση) Πέμπτη; Πρέπει να μην έχουμε πολλαπλά μέτρα και πολλαπλά σταθμά. Πρέπει να μπορούμε να κρίνουμε τα πράγματα κάπως αντικειμενικά. Αλλά επειδή η συζήτηση περί «outsourcing» έχει να κάνει και με το ΚΕΑΟ – θα απαντήσει για αυτό η κυρία Κεραμέως ως αρμόδια υπουργός όταν έρθει στη Βουλή. Απλώς εγώ θέλω να αναφέρω μία πρώτη αντίδραση.

Ανέφερε ο κύριος Τσακαλώτος το βιβλίο της κυρίας Ματσουκάτο, μια εξαιρετική οικονομολόγος στο UCL, η οποία έχει γράψει ένα βιβλίο το οποίο λέγεται «Τhe Big Con» που έχει να κάνει με το πώς ανατίθενται σε συγκεκριμένες εταιρίες, συγκεκριμένα projects, και αναφέρει το συγκεκριμένο βιβλίο κάποιες λανθασμένες αναθέσεις.

Εγώ, λοιπόν, θα απαντήσω στον κύριο Τσακαλώτο ότι η κυρία Ματσουκάτο έχει γράψει και ένα άλλο βιβλίο, το οποίο λέγεται «Mission Economy», προτείνω να το διαβάσετε εάν δεν το έχετε διαβάσει, όπου μιλάει για το ρόλο του κράτους και για τον θεμελιώδη ρόλο που το κράτος οφείλει να παίζει σε μια οικονομία και πώς ουσιαστικά κάνεις το πάντρεμα του κράτους με τον ιδιωτικό τομέα σε συγκεκριμένες «αποστολές» όπως το αναφέρει (missions) για να μπορέσεις να πετύχεις τα καλύτερα αποτελέσματα. Και μιλάει για την ενορχήστρωση, για το πώς, δηλαδή, το δημόσιο και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει, ανάλογα με το στόχο, όχι ιδεοληπτικά, να διαμορφώνουν συμπράξεις ή βέλτιστες αλληλεπιδράσεις για να λύσουν ένα πρόβλημα.

Στον Εθνικό Εμβολιασμό, εγώ να πω για παράδειγμα, υπήρξε μια τεράστια αρωγή και των υπηρεσιών του κράτους, των υγειονομικών, των πληροφορικών – τότε του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης-, της πολιτικής προστασίας και του ιδιωτικού τομέα που ανέπτυξε λογισμικό δίπλα από το Δημόσιο. Γιατί το κριτήριο ήταν να πας από τον στόχο πίσω. Δηλαδή, να έρθεις και να πεις: ποιος είναι ο βέλτιστος μηχανισμός για να εμβολιάσουμε όσο το δυνατό περισσότερους συμπολίτες μας γρήγορα. Δεν υπήρχε κάποια ιδεοληψία για το τι πρέπει να κάνει το Δημόσιο και τι πρέπει να κάνει ο ιδιωτικός τομέας. Ο σκοπός ήταν, για να το πω απλά και λαϊκά, να γίνει η δουλειά.

Υπό αυτήν την έννοια, αν διαβάσει κανείς το άρθρο -προσεκτικά- το έχω μπροστά μου, το άρθρο δεν μιλάει για είσπραξη. Το άρθρο 225, μάλιστα, λέει ρητά ότι στις υπηρεσίες του πρώτου εδαφίου δεν δύναται να συμπεριλαμβάνεται η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων  ασφαλιστικών οφειλών  των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Και πώς λέτε ότι γίνεται είσπραξη όταν το ίδιο το άρθρο – ελληνικά λέει – δεν συμπεριλαμβάνεται είσπραξη. Τι συμπεριλαμβάνεται;  Η ανάθεση εκτέλεσης υπηρεσιών υποστηρικτικής φύσεως σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Ποιο είναι το πρόβλημα; Είναι απολύτως ορθολογικό να μπορεί ο κάθε δημόσιος οργανισμός με αποφάσεις που αναρτώνται στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και κρίνονται και τίθενται στη βάση όλου του Κοινοβουλίου και της κοινής γνώμης, να αναζητά την βέλτιστη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα για να πετύχει μια δουλειά, με βάση την κείμενη νομοθεσία. 

Η κείμενη νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα, για να απαντήσω, είμαστε Ευρωπαίοι πολίτες, έχουμε αυτό το εξαιρετικό προνόμιο και μας κυβερνά όλους ως προσωπικά δεδομένα ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR) . Και όποιος κάνει λάθος ή όποιος έχει κάνει κάτι το οποίο δεν έπρεπε να κάνει, προβλέπονται πολύ ισχυρά πρόστιμα τα οποία η Ανεξάρτητη Αρχή για τα προσωπικά δεδομένα (ο κύριος Μενουδάκος) έχει βάλει σε πάρα πολλές περιπτώσεις και δημοσίων και ιδιωτικών δομών και κρινόμαστε όλοι σε αυτό το πλαίσιο.

Όλα είναι διαφανή, όλα είναι ξεκάθαρα και νομίζω ότι όλα αυτά πρέπει να τα προσεγγίζουμε και χωρίς ιδεοληψία, όπως πρέπει να προσεγγίζουμε και χωρίς ιδεοληψία την ψηφιακή διάσταση. Γιατί, ανέφερε πάλι ο κύριος Τσακαλώτος ότι δεν κάνουμε διαπραγμάτευση στον εξωδικαστικό. Εδώ υπάρχει ένας αλγόριθμος, ο οποίος θα δημοσιεύεται και ο οποίος θα είναι απολύτως διαφανής και όλοι οι εμπλεκόμενοι θα ξέρουν ότι: εδώ είναι τα κριτήρια, αυτά είναι, και με βάση αυτά τα κριτήρια γίνεται μια πρόταση. Ανταπαντώ. Θα θέλαμε τα κριτήρια να είναι πολύ ευέλικτα; Αν ήταν να είναι πολύ ευέλικτα, πώς θα διασφαλιζόταν η διαφάνεια σε αυτή την εξίσωση. Δηλαδή, με ποιο κριτήριο κάποιος θα πήγαινε και θα έκανε μια πρόταση στη μία περίπτωση άλφα και στην άλλη περίπτωση βήτα. Αν υπήρχε απόλυτη ευελιξία. Πώς θα διασφαλιζόταν το δημόσιο συμφέρον, αν οι όροι δεν ήταν ευδιάκριτοι και διαφανείς.

Αυτή νομίζω ότι είναι καλύτερη απάντηση που μπορεί κάποιος να δώσει, και ειδικά σε ό,τι αφορά το ΚΕΑΟ, απλώς να προσθέσω, επειδή αναφέραμε πριν το ιδιωτικό χρέος πώς έχει απομειωθεί τα τελευταία χρόνια. Αν δει κανείς τα ποσά:

• Δάνεια: 2019 ήταν 92,2 δισεκατομμύρια, το 2024 ήταν 67 δισεκατομμύρια -πτώση στο ιδιωτικό χρέος.
• Οφειλές ΚΕΑΟ: το 2019 ήταν 35,4 δις, το 2024 48,8 δις – αύξηση

Άρα, οφείλουμε ως Δημόσιο, γιατί θέλουμε να διασφαλίσουμε το δημόσιο συμφέρον, να επιστρατεύσουμε τα καλύτερα δυνατά μέσα, με διαφάνεια, με τους όρους που αποτυπώνονται στις διατάξεις, για να κάνουμε αυτό που έχουμε έρθει να κάνουμε εδώ, να πετύχουμε τον σκοπό και να πετύχουμε αυτό το οποίο ορίζουν οι νόμοι και οφείλουμε να κάνουμε ως καθήκον μας.

Κλείνω με κάτι τελευταίο, το οποίο έχει να κάνει με τη διάταξη του άρθρου 224, που αφορά το Μάτι και τη Μάνδρα και την οποία θα ήθελα να διαβάσω στο σώμα.

Λοιπόν, η διάταξη προβλέπει ότι:

1. Κατά οριστικών αποφάσεων πρωτοβαθμίων διοικητικών Δικαστηρίων, με τις οποίες σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων περί αστικής ευθύνης, επιδικάζονται: α) χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης υπέρ μελών οικογένειας προσώπου που απεβίωσε ή λόγω ηθικής βλάβης εξαιτίας τραυματισμού προσώπου και β) νοσήλια, έξοδα κηδείας ή/και την παροχή κατά το άρθρο 931 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α’ 164) είτε κατά την πλημμύρα της 15ης.11.2017 στην ευρύτερη περιοχή της Μάνδρας Αττικής, είτε κατά την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε την 23η.7.2018 στην Ανατολική Αττική, το Ελληνικό Δημόσιο δεν ασκεί ένδικο μέσο ή παραιτείται από το ασκηθέν. Σε περίπτωση επιδίκασης με την ίδια απόφαση και αποζημίωσης σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, η μη άσκηση ενδίκου μέσου ή η παραίτηση από αυτό εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου περιορίζεται στο κεφάλαιο της απόφασης που αφορά στην επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης και αποζημίωσης του πρώτου εδαφίου, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά των σχετικών διατάξεων του Οργανισμού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ν. 4831/2021, Α ́170).

2. Η παρούσα καταλαμβάνει και τις, μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, εκδοθείσες πρωτόδικες αποφάσεις. Εάν μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος ή μετά από αυτή επιδικασθεί σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου χρηματική ικανοποίηση και αποζημίωση σύμφωνα με τα οριζόμενα στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 με απόφαση δευτεροβάθμιου διοικητικού δικαστηρίου ή απορριφθεί έφεση αυτού, η μη άσκηση εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου ενδίκου μέσου ή η παραίτηση από αυτό ισχύει και για την απόφαση αυτή, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις της παρ. 1.

Αυτό συνιστά ελάχιστη υποχρέωση απέναντι σε όλες τις οικογένειες που επλήγησαν και αυτό δεν έρχεται – για να απαντήσω σε κριτική που ασκήθηκε – με καμία διάθεση θριαμβολογίας και με καμία διάθεση «μπράβο». 

Η κυβέρνηση αυτή έχει χρησιμοποιήσει τη λέξη «συγγνώμη» σε αρκετές περιπτώσεις, γιατί είναι το πιο ειλικρινές που μπορεί να κάνει κανείς στο πλαίσιο μιας συμφωνίας αλήθειας εκεί που κάνεις κάτι το οποίο είναι λάθος ή εκεί όπου υπάρχει μια αρρυθμία.

Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει και μία άλλη φράση που έχω προσωπικά χρησιμοποιήσει από αυτό εδώ το βήμα: για πράγματα που έχουν καθυστερήσει υπάρχει «η συγγνώμη της εκκρεμότητας». Και αυτό αφορά όλο το πολιτικό σύστημα που έχει κυβερνήσει. Αφορά όλες εκείνες τις ρυθμίσεις οι οποίες έπρεπε να έχουν έρθει νωρίτερα, αλλά οι οποίες θα έρθουν, η μία μετά την άλλη, ακριβώς επειδή δεν πρόκειται να σταματήσουμε να κάνουμε και το κοινωνικά δίκαιο και το μεταρρυθμιστικά σωστό.

Η εντολή των πολιτών την οποία έχουμε έρθει ως κυβέρνηση να υλοποιήσουμε είναι πάρα πολύ απλή και κωδικοποιείται στο «να θέσουμε τη χώρα σε κίνηση». Αυτό ακριβώς είναι που θα κάνουμε. Μέρα-μέρα, ώρα-ώρα, εβδομάδα-εβδομάδα, μήνα-μήνα και η μία εκκρεμότητα μετά την άλλη θα λύνονται με ανοιχτό πνεύμα, με διάθεση ενσωμάτωσης και απόψεων που θα ακούσουμε και από τις άλλες πτέρυγες, ακριβώς επειδή καταλαβαίνουμε ότι σε πολλά πράγματα πρέπει να πάμε ακόμα γρηγορότερα και ακόμα ψηλότερα.

Σας ευχαριστώ πολύ.