Πόσο κοντά βρισκόμαστε στην ίδρυση των πρώτων μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα;

Αυτή την στιγμή επεξεργαζόμαστε ένα νομοσχέδιο για το ελεύθερο Πανεπιστήμιο. Τι σημαίνει ελεύθερο πανεπιστήμιο; Αφενός απελευθερώνουμε την ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση από το ιδιότυπο κρατικό μονοπώλιο που ισχύει στη χώρα μας και αφετέρου απελευθερώνουμε τα δημόσια πανεπιστήμια, τα οποία είναι η ναυαρχίδα της στρατηγικής μας για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, από τα δεσμά μιας γραφειοκρατίας η οποία ακόμη και σήμερα τα ταλαιπωρεί.

Για τα μη κρατικά πανεπιστήμια κι αυτό που μπορούμε να πούμε σήμερα –τα συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα θα τα ανακοινώσουμε όταν έρθει ο νόμος- είναι ότι βρισκόμαστε σε στάδιο επεξεργασίας των προϋποθέσεων ίδρυσης. Με δεδομένο ότι τα κριτήρια θα είναι υψηλά, τα παραρτήματα θα αναγνωρίζονται από το νόμο για να μπορέσουμε σύντομα να έχουμε στην πατρίδα μας μη κρατικά πανεπιστήμια. Θέλουμε φυσικά να αλλάξει και το άρθρο 16 για να μπορούν να ιδρυθούν και αυτοτελείς εθνικές πρωτοβουλίες μη κρατικών πανεπιστημίων αλλά σίγουρα μπορούμε να ξεκινήσουμε με μία πολύ ισχυρή κίνηση σε ό,τι αφορά τα παραρτήματα μεγάλων διεθνών πανεπιστημίων. Βλέπουμε ήδη πάντως να υπάρχει έντονο ενδιαφέρον και κινητικότητα από πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Με ποιες πρωτοβουλίες επιτυγχάνετε τη διεθνοποίηση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο εν λόγω νομοσχέδιο;

Η διεθνοποίηση, που έχει ήδη αποκτήσει βηματισμό, θα έρθει κυρίως από το δημόσια Πανεπιστήμια. Και σε αυτό το πλαίσιο θα δημιουργήσουμε πρόσθετα προγράμματα στήριξης των δημοσίων πανεπιστημίων για να αναπτύξουν ακόμα περισσότερα και πλήρη κοινά πτυχία και μεταπτυχιακά με μεγάλα ξένα πανεπιστήμια. Η πρόθεση είναι να μπορεί κανείς να κάνει ένα μεταπτυχιακό στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο, το οποίο όμως θα χορηγεί και τους δύο τίτλους σπουδών κατά την ολοκλήρωση της φοίτησης, ως αποτέλεσμα ιδιαίτερα ποιοτικών συμπράξεων. Κι αυτή είναι μόνο μία πλευρά της στρατηγικής μας. Στο νομοσχέδιο που επεξεργαζόμαστε προχωράμε στην  ίδρυση funds στα πανεπιστήμια που θα χρηματοδοτούν ιδέες των φοιτητών, στην ανάπτυξη προγραμμάτων περιορισμένου χρόνου φοίτησης σε αγγλόφωνα μαθήματα, ώστε να προσελκύσουμε κι άλλους φοιτητές από το εξωτερικό, όχι μόνο στο πλαίσιο του Erasmus και στην απλούστευση της γραφειοκρατίας των ΕΛΚΕ.

Η μοίρα της Ελλάδας είναι να «ανοιχτεί» κι αυτός είναι ο πιο συστηματικός μηχανισμός προόδου και εξέλιξης της χώρας μας και των ανθρώπων μας.

Ετοιμάζετε νομοσχέδιο για το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Να περιμένουμε αλλαγές στον ακαδημαϊκό χάρτη;

Ο σχεδιασμός μας για το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης έχει να κάνει με την ενίσχυσή του ως το μοναδικό Ίδρυμα στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, απορροφώντας τμήματα άλλων πανεπιστημίων από τη μία και ιδρύοντας νέα τμήματα από την άλλη. Αυτή η ενίσχυση του ΔΠΘ γίνεται για ακαδημαϊκούς λόγους, καθώς υπάρχει σχετική εισήγηση από την ΕΘΑΕΕ. Εμείς θεωρούμε ότι υπάρχει κι ένα εθνικό πρόσημο σε όλο αυτό, με δεδομένη την τοποθεσία του πανεπιστημίου.

Παράλληλα κλείνουμε μία εκκρεμότητα με την κατάργηση τμημάτων ελληνικών πανεπιστημίων, τα οποία είχαν τεθεί σε αναστολή εδώ και χρόνια και άρα επί της ουσίας δεν «άνθισαν» ποτέ για να «μαραζώσουν» τώρα. Είναι πολύ σπουδαίο ότι έχουμε την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, η οποία παράγει πολύ συγκεκριμένες κατευθυντήριες  γραμμές κι εμείς ερχόμαστε να τις υπηρετήσουμε. Δεν μπορεί να μπαίνει πολιτικό πρόσημο στην δημιουργία ή τη μη πανεπιστημιακών  τμημάτων. Το πρόσημο πρέπει να είναι αμιγώς ακαδημαϊκό γιατί αυτό είναι το σωστό και για την ακαδημαϊκή κοινότητα και για την ελληνική οικογένεια και τον Έλληνα φοιτητή.

Θα ήθελα όμως να υπογραμμίσω ότι ο πρόσφατος νόμος για τα ΑΕΙ, ο οποίος διαμορφώθηκε από την προκάτοχό μου κ. Νίκη Κεραμέως προβλέπει τη δυνατότητα τα τμήματα να δημιουργούν νέα προγράμματα σπουδών. Είναι μια δυνατότητα που θεωρώ ότι αξίζει να την αξιοποιήσουν περισσότερο τα ιδρύματα.

Ήδη από τις προγραμματικές σας δηλώσεις είχατε υπογραμμίσει την ανάγκη ενίσχυσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Ποιος είναι ο σχεδιασμός σας;

Τα συνθήματά μας είναι «Επαγγελματική εκπαίδευση: πρώτη επιλογή» και «στοχευμένη επαγγελματική εκπαίδευση». Θεωρούμε ότι η επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να γίνει πρώτη επιλογή για πολλούς μαθητές και αποφοίτους και πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα αυτό να επιτευχθεί. Ο νόμος αποτελεί μόνο ένα κομμάτι αυτής της στρατηγικής. Επενδύουμε στα επαγγελματικά εργαστήρια εκσυγχρονίζοντας τον εξοπλισμό μέσα από χρηματοδότηση ύψους πάνω από 100 εκατ. Ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Επίσης παρουσιάζουμε 130 νέους οδηγούς κατάρτισης στα ΙΕΚ. Δηλαδή νέες ειδικότητες, συμβατές με την τοπική αγορά εργασίας και με τα επαγγέλματα τα οποία βρίσκονται σε έλλειψη. Η καινοτομία σε αυτό είναι ότι τα προγράμματα σπουδών κατατίθενται από τους κοινωνικούς εταίρους. Άρα οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι, η αγορά, έρχεται να δημιουργήσει μια ώσμωση με εμάς ως Υπουργείο για να λειτουργήσουν ως Οδηγοί Κατάρτισης πεδίου, να καθιστούν, δηλαδή, έτοιμους τους αποφοίτους να ανταποκριθούν στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Μία ακόμα καινοτομία είναι η δημιουργία campuses στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Ήδη βλέπουμε ότι σε ένα περίπου 60% των δομών υπάρχει συστέγαση μεταξύ του ΙΕΚ του ΕΠΑΛ και του Επαγγελματικού Εργαστηρίου. Σε αυτές τις δομές θα δημιουργήσουμε τα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΕΕΚ), αναγνωρίζοντας θεσμικά αυτές τις συνέργειες και ενισχύοντας τη λειτουργία τους στην πράξη. Σε αυτό το πλαίσιο, αναβαθμίζουμε τα Γραφεία Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ), δηλαδή τα γραφεία διασύνδεσης των σημερινών ΙΕΚ: αναβαθμίζουμε τη διασύνδεσή τους με την τοπική οικονομία και τα εντάσσουμε οργανικά στα ΚΕΕΚ, ώστε να παρέχουν τις υπηρεσίες τους και στις υπόλοιπες δομές κάθε campus.

Περαιτέρω, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2024 θα ξεκινήσουν οι νέοι οδηγοί κατάρτισης, ενώ θα ανακοινώσουμε και την αλλαγή επωνυμίας των ΙΕΚ. Στοχεύουμε, επίσης, το πρόγραμμα που ήδη εφαρμόζεται στα Πρότυπα ΕΠΑΛ να διαχυθεί σε όλα τα ΕΠΑΛ, καθώς κρίθηκε επιτυχημένο.

Η εκπαιδευτική διαδικασία αναμένεται να αλλάξει τα επόμενα χρόνια με την εφαρμογή νέων προγραμμάτων σπουδών και του πολλαπλού βιβλίου. Υπάρχει η υποδομή στα σχολεία ώστε να εξυπηρετηθούν οι νέες ανάγκες;

Σχετικά με τη συνδεσιμότητα, το πρόγραμμα «ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ» το οποίο έχει δρομολογηθεί, θα  αναβαθμίσει τις ταχύτητες ίντερνετ σε όλα τα σχολεία. Παράλληλα ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Δημήτρης Παπαστεργίου από κοινού με εμάς έχει ανακοινώσει το πρόγραμμα «Fiber to the School», δηλαδή τοποθέτηση οπτικής ίνας σε όλα τα σχολεία. Εντός της τετραετίας θα μπορέσει κανείς να δει μεγάλη πρόοδο γιατί πιστεύουμε ότι τα σχολεία μας θα πρέπει να έχουν τις  καλύτερες δυνατές ταχύτητες στην ψηφιακή εποχή.

Μεγάλη πρόοδο θα δούμε και στην αξιοποίηση των διαδραστικών πινάκων στα σχολεία, οι οποίοι θα έχουν εγκατασταθεί στο σύνολό τους μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς. Θα αναδιαμορφώσουμε τα προγράμματα σπουδών ώστε να αξιοποιούν τις δυνατότητες αυτών των νέων εργαλείων με πολύ ωραίο τρόπο. Να μπορείς δηλαδή το μάθημα της ιστορίας να το εμπλουτίζεις με ντοκιμαντέρ ή χάρτες. Να εμπλουτίζεις άλλα μαθήματα με μουσική ή ευρύτερα με τέχνες. Να γίνεται το μάθημα πιο ενδιαφέρον με δεδομένο ότι η τεχνολογία δεν είναι πρωταγωνιστής. Πρωταγωνιστής είναι ο δάσκαλος και ο καθηγητής, αυτός είναι ο πυρήνας της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Άμεσα τι αλλαγές θα δούμε στα σχολεία;

Έχουμε ήδη εξαγγείλει ορισμένες αλλαγές που πιστεύουμε ότι πρέπει να δρομολογηθούν, έχοντας μιλήσει πρώτα με τους  ειδικούς του ΙΕΠ. Στη λογοτεχνία, για παράδειγμα, τα πλήρη λογοτεχνικά βιβλία να γίνουν ο συστηματικός τρόπος διδασκαλίας του μαθήματος, όπως γίνεται σε πολλές άλλες χώρες. Η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι μία εμπειρία αγωγής. Πρέπει να επιδιώξουμε την βιβλιοφιλία, την αγάπη για το βιβλίο, ειδικά στην ψηφιακή εποχή. Σχεδιάζουμε εκπαιδευτικά προγράμματα σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Επενδύουμε επίσης στον αλγοριθμικό τρόπο σκέψης και τις αλλαγές στο μάθημα της Πληροφορικής και την εισαγωγή την Τεχνητής Νοημοσύνης στο σχολείο. Τέλος συζητάμε αλλαγές στα προγράμματα του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού με τη διενέργεια τεστ ανίχνευσης κλίσεων, ώστε να μπορούν τα παιδιά να λαμβάνουν συμβουλευτική στην κατάλληλη ηλικία.

Σε αυτές τις αλλαγές περιλαμβάνεται και η ψηφιοποίηση του Υπουργείου Παιδείας;

Ο κόσμος πρέπει να αισθάνεται ασφάλεια ότι η ψηφιοποίηση του υπουργείου θα γίνει και αυτό δεν αφορά μόνο το να κάνεις κάτι υφιστάμενο, ψηφιακό αλλά και το να αλλάζεις τον τρόπο με τον οποίο γίνονται κάποια πράγματα. Διαδικασίες οι οποίες είναι εξαιρετικά γραφειοκρατικές και ταλαιπωρούν την εκπαιδευτική κοινότητα στο σχολείο να τις κάνουμε απλούστερες, ενώ παράλληλα χάρη στη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, προχωράμε και την ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων για την καλύτερη επικοινωνία της σχολικής κοινότητας. Όπως για παράδειγμα η ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο των γονέων για την εξέλιξη της εκπαιδευτικής επίδοσης των παιδιών τους.