Η Ελλάδα με την πρόσφατη μεταρρύθμιση έθεσε το πλαίσιο για τη λειτουργία μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων. Τι προσδοκά η χώρα μας από αυτή την εξέλιξη;

Αρχικά, με τη ρύθμιση αυτή επιδιώκουμε να επιλύσουμε τη θεσμική ιδιαιτερότητα του κρατικού μονοπωλίου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα που δεν έχει μη κρατικά πανεπιστήμια. Ωστόσο, δεν μιλάμε μόνο για μια εκκρεμότητα. Μέσω των παραρτημάτων προσδοκούμε να κάνουμε ένα ακόμα βήμα στη στρατηγική διεθνοποίησης της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Να σας δώσω ένα απτό παράδειγμα: μόνο στη Φλωρεντία – όχι σε όλη την Ιταλία – λειτουργούν 41 παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων. Εκεί οι φοιτητές των μητρικών ιδρυμάτων – και μιλάμε για φημισμένα πανεπιστήμια – προβλέπεται να περνούν ένα εξάμηνο των σπουδών τους στη Φλωρεντία. Ο στόχος μας λοιπόν είναι να κάνουμε κάτι αντίστοιχο, αξιοποιώντας τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα.

Επιπλέον, με την ίδρυση παραρτημάτων στόχος μας είναι η Ελλάδα να ανταποκριθεί ακόμα καλύτερα στη μεγάλη και διαρκώς αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση για πανεπιστημιακές σπουδές, η οποία ως τώρα καλύπτεται από τα πανεπιστήμια του εξωτερικού ή από τα κολέγια. Με τον τρόπο αυτό, συμβάλλουμε στη βελτίωση των επιδόσεων της χώρας στην οικονομία, το δημογραφικό, το brain drain. Και, ταυτόχρονα, προσδοκούμε να προσελκύσουμε ένα κομμάτι της υπερχειλίζουσας παγκόσμιας ζήτησης για πανεπιστημιακές σπουδές: θέλουμε να δούμε περισσότερους ξένους φοιτητές να έρχονται στην Ελλάδα για να σπουδάσουν, να ερευνήσουν, να καινοτομήσουν.

Πρέπει να επισημάνουμε, ωστόσο, ότι ο κύριος πυλώνας της στρατηγικής μας για τη διεθνοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι η εξωστρέφεια των ελληνικών δημοσίων Πανεπιστημίων και οι συμπράξεις τους με ξένα ιδρύματα. Ήδη τα πρώτα δείγματα κοινών μεταπτυχιακών είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και θέλουμε να βοηθήσουμε τα πανεπιστήμιά μας να επενδύσουν στη δημιουργία ακόμα περισσότερων κοινών προγραμμάτων σπουδών – προπτυχιακών και μεταπτυχιακών – που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα οδηγούν στην απόκτηση τίτλου σπουδών με τη σφραγίδα και των δύο πανεπιστημίων. Γι’ αυτό και, σε συνεργασία με τις πρυτανικές αρχές, με τον νόμο 5094/24 απλουστεύσαμε το σχετικό θεσμικό πλαίσιο και προσθέσαμε νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για να κάνουμε τα ελληνικά πανεπιστήμια ακόμα πιο ελκυστικά για τέτοιες συνεργασίες.

Οι φοιτητές των δημοσίων πανεπιστημίων αλλά και πανεπιστημιακοί έχουν εκφράσει αιτιάσεις για υποβάθμιση του δημοσίου πανεπιστημίου. Τι απαντάτε;

Ακούμε με σεβασμό και μεγάλη προσοχή κάθε άποψη. Και απαντάμε πρωτίστως με πράξεις: ο τακτικός προϋπολογισμός των δημόσιων Πανεπιστημίων βρισκόταν στο χαμηλότερο σημείο του το 2018. Επί πέντε χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, κάθε χρόνο η τακτική κρατική χρηματοδότηση αυξάνεται, έχοντας καταγράψει μια συνολική αύξηση της τάξης του 50%. Επιπλέον, πέρα από τον τακτικό προϋπολογισμό, υπάρχουν και πολλά πρόσθετα χρηματοδοτικά εργαλεία για τα δημόσια Πανεπιστήμια, όπως το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και οι ΣΔΙΤ. Μέσω αυτών των εργαλείων, τα ΑΕΙ μας διαθέτουν τους χρηματοδοτικούς πόρους για να εμπλουτίσουν τα προγράμματα σπουδών, να ενισχύσουν το ανθρώπινο δυναμικό και να αναβαθμίσουν τις υποδομές τους. Και έχουμε δεσμευτεί να συνεχίσουμε να επενδύουμε στη στήριξη των δημοσίων Πανεπιστημίων μας, στο μέτρο, πάντα, των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας.

Παράλληλα, έχουμε οικοδομήσει μια πολύ αποδοτική συνεργασία με τη Σύνοδο των Πρυτάνεων και με τις διοικήσεις κάθε δημοσίου ΑΕΙ, με στόχο να μειώσουμε δραστικά τη γραφειοκρατία και να συμβάλουμε ώστε τα δημόσια Πανεπιστήμια να γίνονται διαρκώς καλύτερα. Αυτό αποτυπώθηκε και στον νόμο που ψηφίσαμε, ο οποίος ενσωμάτωσε μια σειρά προτάσεων των πρυτανικών αρχών και με τον οποίο τα δημόσια Πανεπιστήμια απέκτησαν περισσότερες ελευθερίες και ευελιξία στη λειτουργία τους, ενώ ενισχύθηκε και ο ρόλος της ανεξάρτητης αρχής, της ΕΘΑΑΕ. Το δημόσιο Πανεπιστήμιο ήταν, είναι και θα είναι η «ναυαρχίδα» της στρατηγικής μας για τη ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη διεθνοποίησή τους. Είναι πεποίθησή μας ότι, με επίκεντρο τα δημόσια ΑΕΙ μας, η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί σε περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης.

Είναι, όμως, ιδιαίτερα κρίσιμο να εξηγήσουμε και κάτι ακόμα: ότι αυτή τη στιγμή, κάθε πανεπιστήμιο του εξωτερικού έχει τη δυνατότητα να ιδρύσει παράρτημα στην Ελλάδα και να παρέχει πτυχία με πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα. Εμείς θεωρούμε ότι το άνοιγμα της χώρας στην εγχώρια και παγκόσμια ζήτηση για πανεπιστημιακές σπουδές πρέπει να γίνει με κανόνες που θέτει το ελληνικό κράτος. Ρυθμίζοντας, λοιπόν, και την πτυχή του ακαδημαϊκού δικαιώματος, ουσιαστικά ερχόμαστε να βάλουμε κανόνες σε ένα πεδίο που ως τώρα λειτουργούσε ερήμην μας, ερχόμαστε να ασκήσουμε εθνική κυριαρχία και, τελικά, να βελτιώσουμε το συνολικό επίπεδο της εκπαίδευσης.

Τι αλλαγές δρομολογεί ο νέος νόμος Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση; Πιστεύετε ότι θα αποτελέσει μια ελκυστικότερη επιλογή για τους νέους;

Μέσα από τον νέο νόμο καθιερώνονται μια σειρά από καινοτομίες, με κυριότερη την ίδρυση των Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης  για την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ όλων των δομών της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και τη σύνδεσή τους με την αγορά εργασίας και την τοπική οικονομία. Στόχος μας είναι δομές αυτές, που συνήθως συστεγάζονται, να συντονίσουν και τη λειτουργία τους, ώστε να δημιουργηθεί προστιθέμενη αξία μέσω των συνεργειών. Πανελλαδικά θα φτιάξουμε 60 τέτοιες δομές – 60 campuses με τοπική στόχευση σε προϊόντα και υπηρεσίες.

Επίσης, επενδύουμε στην αναβάθμιση των ΙΕΚ, τα οποία έχουμε μετονομάσει σε Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης. Σε συνεργασία, μάλιστα, με τους κοινωνικούς εταίρους, έχουμε ενισχύσει τις ΣΑΕΚ με 130 νέους οδηγούς κατάρτισης – δηλαδή με 130 σύγχρονες ειδικότητες με υψηλή ζήτησε στην αγορά εργασίας. Σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις έρχονται να προστεθούν ενίσχυση των Εργαστηριακών Κέντρων με σύγχρονο εξοπλισμό κόστους άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ, καθώς και η λειτουργία της Ψηφιακής Πύλης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.

Στόχος μας είναι να καταστεί η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση πρώτη και αξιόπιστη επιλογή για περισσότερες νέες και περισσότερους νέους μας. Και τα πάνω από 21.000 παράλληλα μηχανογραφικά που υπέβαλαν υποψήφιοι των Πανελλαδικών για εισαγωγή στις ΣΑΕΚ αποτελούν ψήφο εμπιστοσύνης στην πολιτική μας, αλλά και το σπουδαιότερο κίνητρο για να υλοποιήσουμε τον σχεδιασμό μας, ώστε η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση να διαμορφώνει καλά εκπαιδευμένους και περιζήτητους επαγγελματίες.

Τα περιστατικά βίας αυξάνονται κάθε χρόνο στα σχολεία. Βλέπουμε ακόμη και παιδιά δημοτικού να είναι θέματα bullying. Ποια είναι η πολιτική του υπουργείου σε αυτό το θέμα;

Σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες, σε πολλές χώρες – μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα – τα περιστατικά βίας εντείνονται ως προς τη σοβαρότητά τους. Γι’ αυτό ήδη κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς ανακοινώσαμε και ενεργοποιήσαμε την Εθνική Στρατηγική για την Αντιμετώπιση της Ενδοσχολικής Βίας και του Εκφοβισμού, η οποία με το νέο σχολικό έτος θα βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη. Οι πτυχές αυτής της στρατηγικής είναι πολλαπλές, ώστε να απαντήσουμε σε αυτό το πολύπλευρο ζήτημα. Προβλέπονται, λοιπόν, «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» για τους μαθητές, προγράμματα επιμορφώσεων για εκπαιδευτικούς, ενώ έχουμε ήδη καθιερώσει ένα σύγχρονο και ξεκάθαρο πλαίσιο κανόνων συμπεριφοράς εντός σχολικού περιβάλλοντος.

Σκοπός μας είναι να δώσουμε στα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς τα κατάλληλα εργαλεία για να μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα περιστατικά bullying. Σε αυτό το πλαίσιο συμβάλλει ήδη η πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr, η οποία δημιουργεί συνθήκες διαφάνειας ως προς την καταγραφή και την εξέταση καταγγελιών, αλλά και η καμπάνια που δημιουργήσαμε με την πολύτιμη αρωγή του Ιδρύματος Ωνάση, μέσω της οποίας θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε γονείς, μαθητές αλλά και την κοινωνία ευρύτερα για αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα.

Το ψηφιακό φροντιστήριο θα λειτουργήσει από Σεπτέμβριο. Τι προσδοκίες έχετε από αυτό το θεσμό;

Φιλοδοξία μας είναι το «Ψηφιακό Φροντιστήριο» να αποτελέσει ένα χρήσιμο πρόσθετο εργαλείο στα χέρια μαθητών και εκπαιδευτικών. Το πώς θα λειτουργήσει μπορεί να το δει κανείς ήδη, μπαίνοντας στο digitalschool.gov.gr και βλέποντας βιντεοσκοπημένες διαλέξεις από εκπαιδευτικούς στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου. Το αμέσως επόμενο διάστημα η δυνατότητα αυτή θα υπάρχει για το σύνολο της ύλης από την Α’ Δημοτικού μέχρι και την Β’ Λυκείου.

Η χρηστικότητα του μέτρου νομίζω ότι είναι προφανής: ένας μαθητής που απουσίαζε θα μπορεί να δει την παράδοση που έχασε – ή, ακόμα πιο απλά, θα μπορεί να κάνει μια επανάληψη όποιου κομματιού της ύλης επιθυμεί. Επιπλέον, σε ό,τι αφορά στη Γ΄ Λυκείου, εκεί θα υπάρχουν ζωντανές, δωρεάν τηλεδιαλέξεις για όλα τα μαθήματα τα οποία εξετάζονται πανελλαδικώς. Σκοπός μας, λοιπόν, δεν είναι να υποκαταστήσουμε ένα κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά να την ενδυναμώσουμε. Και πιστεύω βαθιά ότι θα λειτουργήσει ευεργετικά, τόσο για τις πιο αδύναμες οικονομικά οικογένειες, από τις οποίες θα αφαιρέσουμε ένα σημαντικό βάρος, αλλά και για τα παιδιά που ζουν σε πιο απομακρυσμένες περιοχές και, πλέον, θα μπορούν να έχουν πρόσθετη υποστήριξη χωρίς να χρειάζεται να μετακινηθούν από τον τόπο κατοικίας τους.

Τι αλλαγές να περιμένουμε την επόμενη σχολική χρονιά στην πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση;

Πέρα από το «Ψηφιακό Φροντιστήριο», που ήδη αναλύσαμε, η νέα σχολική χρονιά θα έχει μια σειρά καινοτομιών που καθιερώσαμε με τον νόμο που ψηφίσαμε στα τέλη Ιουλίου. Οι μαθητές του Λυκείου θα έχουν δύο επιπλέον εργαλεία επαγγελματικού προσανατολισμού, ένα ερωτηματολόγιο και μια δωρεάν διαδικτυακή συνεδρία με σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού, που θα βοηθήσουν τα παιδιά μας να ανακαλύψουν την κλίση τους. Περαιτέρω, σε ιδιαίτερα απομακρυσμένες περιοχές όπως η Γαύδος θα υπάρχουν τρεις εκπαιδευτικοί με φυσική παρουσία, συν ψηφιακό μάθημα σε απευθείας σύνδεση με την τάξη ενός από τα κοντινότερα σχολεία, με στόχο να βοηθήσουμε τις οικογένειες που μένουν εκεί.

Θα υπάρξουν, επίσης, αλλαγές στη διδακτέα ύλη και στον τρόπο διδασκαλίας. Για παράδειγμα στην Πληροφορική θα έχουμε ένα νέο, σύγχρονο ψηφιακό βιβλίο, που θα δίνει στα παιδιά χρήσιμες γνώσεις και δεξιότητες. Αντίστοιχα, στη Λογοτεχνία από το δεύτερο μισό της σχολικής χρονιάς θα έχουμε την εισαγωγή ολοκληρωμένων λογοτεχνικών έργων, που πιστεύουμε ότι θα συμβάλουν στην ευρύτερη στρατηγική μας για την προώθηση της φιλαναγνωσίας. Και, βέβαια, μέσα στη χρονιά οι μαθητές μας θα έρθουν για πρώτη φορά σε επαφή με το πολλαπλό βιβλίο – αρχικά στην ψηφιακή τους μορφή.

Τέλος, εξίσου σημαντική αλλαγή θα είναι ότι από την αρχή του σχολικού έτους θα βρίσκονται στη θέση τους πολύ περισσότεροι μόνιμοι εκπαιδευτικοί, καθώς φέτος ανακοινώσαμε 10.000 διορισμούς στην εκπαίδευση. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό διορισμών των τελευταίων ετών. Φέτος δώσαμε περισσότερη έμφαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και την ειδική αγωγή και στόχος μας είναι, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών, να συνεχίσουμε και τα επόμενα χρόνια στους ίδιους ρυθμούς διορισμών. Για εμάς, ο πυρήνας της εκπαιδευτικής διαδικασίας ήταν, είναι και θα είναι ο εκπαιδευτικός και είναι η σχέση που διαμορφώνει με κάθε μαθήτρια και μαθητή.