Κύριε Υπουργέ, ήταν μια «γεμάτη» εβδομάδα ως προς την επικαιρότητα του Υπουργείου σας, καθώς παρουσιάσατε στο Υπουργικό Συμβούλιο μια σειρά από νομοθετικές πρωτοβουλίες. Σε τι αφορούν;
Πράγματι, κυρία Κουτροκόη, την περασμένη Τρίτη είχαμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε στο Υπουργικό Συμβούλιο τα πρώτα μεγάλης κλίμακας νομοσχέδια του Υπουργείου Παιδείας. Αφορούν στον εκσυγχρονισμό της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, στην αναβάθμιση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και την ενίσχυση της λειτουργίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Πώς σκοπεύετε να καταστήσετε ελκυστική την εναλλακτική της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης για τους νέους;
Στόχος της παρέμβασής μας είναι μια αποτελεσματικότερη Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της χώρας αλλά και κάθε περιοχής ξεχωριστά. Παραλάβαμε από την προηγούμενη τετραετία έναν νόμο που έκανε σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση και θέλουμε να «χτίσουμε» πάνω στην πρόοδο που συντελέστηκε στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση από τη Νίκη Κεραμέως.
Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε δομές διασυνδεδεμένες με την αγορά εργασίας και στοχευμένα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης σε κλάδους υψηλής ζήτησης. Για τον λόγο αυτό, αναδιαρθρώνουμε οργανωτικά την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, θεσμοθετούμε την αλληλεπίδραση μεταξύ Επαγγελματικών Σχολών Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.), Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.) Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) και Εργαστηριακών Κέντρων (Ε.Κ.) και αναβαθμίζουμε κάθε επιμέρους δομή με λειτουργικούς θεσμούς και εργαλεία.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα ιδρύσουμε σε όλη την επικράτεια έως 60 Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, τα οποία θα λειτουργούν ως campus, καθώς καθένα από αυτά θα διαθέτει τουλάχιστον μία δομή εκπαίδευσης, μία δομή κατάρτισης κι ένα εργαστηριακό κέντρο. Δημιουργούμε, έτσι, ευρύτερες δομές που θα παρέχουν σύγχρονα και πλήρη προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αντίστοιχα, την προηγούμενη τετραετία είδαμε να εφαρμόζονται σημαντικές καινοτομίες στα Πρότυπα ΕΠΑΛ. Με τον νέο νόμο επεκτείνουμε τις καινοτομίες αυτές σε όλα τα ΕΠΑΝ, με στόχο την αναβάθμιση της λειτουργίας τους μέσα από πρακτικές που έχουν δοκιμαστεί στην πράξη.
Επιπλέον, θα επιδιώξουμε ένα συνολικό rebranding των ΙΕΚ, ώστε να δημιουργήσουμε ένα ελκυστικό και κυρίως διευρυμένο και αξιόπιστο περιβάλλον κατάρτισης, που θα δίνει σε όσους τα επιλέξουν τα κατάλληλα εφόδια ώστε να είναι περιζήτητοι στην αγορά εργασίας. Επίσης, αναβαθμίζουμε το πλαίσιο λειτουργίας των Εκπαιδευτικών Κέντρων και των τοπικών Συμβουλίων Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και επενδύοντας στην τεχνογνωσία που αναπτύσσει το προσωπικό των δομών αυτών.
Και τέλος, δημιουργούμε την ενιαία ψηφιακή πύλη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Εκεί κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να βρει ό,τι χρειάζεται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη φοίτησή του: οδηγούς σπουδών, εκπαιδευτικό υλικό, ψηφιακές υπηρεσίες και διαδικασίες. Η πιο σημαντική μας επιδίωξη, όμως, είναι η πλατφόρμα αυτή να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς για την προσφορά και τη ζήτηση θέσεων άσκησης, μαθητείας και μόνιμης εργασίας.
Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε μια κρίσιμη από πολλές απόψεις περιοχή. Τι προβλέπει ο σχεδιασμός σας για την αναβάθμισή του;
Με το σχέδιο νόμου που θα φέρουμε προς ψήφιση το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης θα καταστεί το μοναδικό, ενιαίο και ισχυρό πανεπιστημιακό ίδρυμα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Ειδικότερα, το ΔΠΘ πρόκειται να ενσωματώσει επτά τμήματα που ήδη λειτουργούν στην Καβάλα και τη Δράμα, ενώ θα αποκτήσει και νέα τμήματα σε ειδικότητες μεγάλης ακαδημαϊκής, ερευνητικής και επαγγελματικής ζήτησης.
Παράλληλα, αναδιαρθρώνουμε τον «χάρτη» των σχολών του Δημοκριτείου, με στόχο τη βέλτιστη λειτουργία τους και τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα θα αποτελέσει η μεταφορά του τμήματος Νοσηλευτικής στην Αλεξανδρούπολη ώστε να λειτουργήσει μαζί με την Ιατρική Σχολή και να αποτελέσει οργανικό κομμάτι του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου. Τμήματα και Σχολές θα βρίσκονται σε όλες τις περιφερειακές ενότητες, με στόχο να λειτουργήσουν ως «οικοσυστήματα» γνώσης, καινοτομίας και ενίσχυσης των τοπικών κοινωνιών.
Τέλος, το σχέδιο νόμου θα προβλέπει δύο νέα προγράμματα σπουδών για το ΔΠΘ: Ψηφιακές Εφαρμογές στις Τέχνες και τον Πολιτισμό και ένα αγγλόφωνο πρόγραμμα Ελληνιστικών Σπουδών. Με τον τρόπο αυτό, το Δημοκρίτειο θα καταστεί εκπαιδευτικός και ερευνητικός προορισμός όχι μόνο για όλη την Ελλάδα, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή. Θα σας έλεγα, μάλιστα, ότι πολλές από αυτές τις μεταρρυθμίσεις που υλοποιούμε στο Δημοκρίτειο μπορούν να αποτελέσουν τη βάση μιας συνολικότερης αναδιάταξης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Μια άλλη πρόσφατη εξαγγελία σας που έχει προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον είναι η Ψηφιακή Ενισχυτική Διδασκαλία. Πώς και πότε θα λειτουργήσει και σε ποιους μαθητές θα απευθύνεται;
Με την Ψηφιακή Ενισχυτική Διδασκαλία θέλουμε να δώσουμε σε όλους τους μαθητές της χώρας ένα επιπλέον βοήθημα. Ο σχεδιασμός μας προβλέπει μαγνητοσκοπημένα μαθήματα μέχρι και τη Β΄ Λυκείου, ζωντανά για τα μαθήματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Έτσι, όσον αφορά στο ασύγχρονο σκέλος, ένας μαθητής που έχασε ή επιθυμεί να επαναλάβει ένα μάθημα, θα μπορεί να ανατρέξει στο αντίστοιχο κομμάτι των παραδόσεων, ενώ στη Γ΄ Λυκείου η ζωντανή επικοινωνία μαθητών και εκπαιδευτικών θα επιτρέψει την περαιτέρω εμβάθυνση σε απαιτητικά σημεία της ύλης. Επιπλέον, θα παρέχεται μέσω της πλατφόρμας η δυνατότητα υποβολής ερωταπαντήσεων μεταξύ μαθητών και διδασκόντων, ενώ θα υπάρχουν διαθέσιμα και εργαλεία αυτοαξιολόγησης.
Ξεκινάμε πιλοτικά τον Φεβρουάριο με δύο ασύγχρονα μαθήματα και στόχος μας είναι με το νέο σχολικό έτος το πρόγραμμα να τεθεί σε πλήρη λειτουργία. Είναι αυτονόητο ότι η Ψηφιακή Ενισχυτική Διδασκαλία θα είναι προαιρετική και δωρεάν για όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές. Και, βέβαια, η εφαρμογή της δεν αναιρεί τα υφιστάμενα προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας, αλλά έρχεται να τα ενισχύσει.
Παίρνοντας αφορμή από το κλείσιμο της απάντησής σας, ποιος είναι τελικά ο ρόλος της τεχνολογίας στην εκπαίδευση;
Η τεχνολογία μπορεί και πρέπει να αποτελέσει έναν πολύτιμο αρωγό, αλλά όχι τον πρωταγωνιστή της εκπαιδευτικής διαδικασίας: πρωταγωνιστής ήταν, είναι και θα παραμείνει ο εκπαιδευτικός. Η τεχνολογική αλλαγή είναι ένα δεδομένο το οποίο καλούμαστε να αξιοποιήσουμε με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο, εντάσσοντάς την στις ανάγκες μας και στις αξίες μας. Ας μείνουμε στο παράδειγμα της Ψηφιακής Ενισχυτικής Διδασκαλίας: είναι ένα εργαλείο που θα έρθει να λειτουργήσει συμπληρωματικά, αλλά θα δημιουργήσει προστιθέμενη αξία σε νησιωτικές, ακριτικές και δυσπρόσιτες περιοχές, καθώς οι μαθητές εκεί θα έχουν το ίδιο ακριβώς εργαλείο με τους συνομήλικούς τους στα αστικά κέντρα, ένα εργαλείο που θα ανταποκρίνεται στον τρόπο που έχουν μάθει να επικοινωνούν και να αλληλεπιδρούν.
Μπορείτε να μας αποκαλύψετε πότε θα λειτουργήσει το πρώτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο στην Ελλάδα; Φοβάστε ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις; Τελικώς, τίθεται θέμα αντισυνταγματικότητας;
Μπορώ να σας πω ότι πολύ σύντομα θα έρθει στη Βουλή το πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων ως παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων. Βλέπουμε ήδη μεγάλο ενδιαφέρον από πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού και είμαστε αισιόδοξοι ότι αυτό το ενδιαφέρον θα μετουσιωθεί άμεσα σε πρωτοβουλίες. Κορυφαίοι συνταγματολόγοι εδώ και χρόνια έχουν διατυπώσει η θέση ότι μια τέτοια εξέλιξη είναι απολύτως ευθυγραμμισμένη προς το Σύνταγμα και το ενωσιακό δίκαιο και είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε με ταχύτητα προς αυτή την κατεύθυνση.
Όσο για τις αντιδράσεις, θα σας έλεγα ότι όλες οι έρευνες της κοινής γνώμης αποτυπώνουν ότι σε αυτό το θέμα, όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα, οι πολίτες έχουν ξεπεράσει τα ταμπού και τα τοτέμ του παρελθόντος. Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, ανεξάρτητα από την ιδεολογική της προτίμηση, απορρίπτει τις μάχες οπισθοφυλακής και ζητά η χώρα να πάει μπροστά. Μιλώντας πρόσφατα με Κύπριους βουλευτές που συμμετέχουν στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Κύπρου, αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι, παρά τις επί μέρους διαφορετικές προσεγγίσεις, όλοι οι πολιτικοί χώροι συμφωνούν επί της αρχής ότι το μοντέλο που ακολούθησε η Κύπρος ωφέλησε τη χώρα, καθιστώντας την εκπαιδευτικό κέντρο.
Είστε υπέρ της δια βίου εκπαίδευσης καθώς κάθε εποχή έχει νέες απαιτήσεις. Ετοιμάζετε σχέδιο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων με επιπλέον επιμορφωτικά προγράμματα ανάλογα με την ηλικία;
Η τεχνολογική αλλαγή και η διαρκής αύξηση του προσδόκιμου ζωής καθιστούν τη μάθηση εξ ορισμού δια βίου. Καθώς ένα στα δύο παιδιά που γεννιούνται σήμερα έχει αυξημένες πιθανότητες να φτάσει και να ξεπεράσει τα εκατό χρόνια και καθώς οι εφαρμογές της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης εντάσσονται όλο και περισσότερο στην καθημερινότητα όλων μας, γίνεται κατανοητό ότι το μοντέλο των τριών σταδίων, εκπαίδευση – εργασία – σύνταξη, αλλάζει.
Θα κάνουμε πάνω από μία καριέρες και αυτό μας επιβάλλει να επανεξετάσουμε τόσο τις δεξιότητες στις οποίες εστιάζουμε στο σχολείο, όσο και τα προγράμματα μετεκπαίδευσης, επανεκπαίδευσης και απόκτησης νέων δεξιοτήτων. Και αυτό δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τις επόμενες γενιές, αλλά και εμάς. Και ήδη εργαζόμαστε με στόχο τη δημιουργία επιμορφωτικών προγραμμάτων με εξατομικευμένα χαρακτηριστικά ανά επαγγελματική και κοινωνική ομάδα.
Κάθε χρόνο χιλιάδες αναπληρωτές ταλαιπωρούνται αναμένοντας την τοποθέτησή τους σε κάποιο σχολείο. Γιατί δεν προχωράτε σε προσλήψεις μόνιμου προσωπικού εφόσον γνωρίζετε τις ανάγκες και τα κενά που υπάρχουν στην εκπαίδευση;
Ήδη από την προηγούμενη τετραετία προχωρήσαμε στον διορισμό μεγάλου αριθμού μόνιμων εκπαιδευτικών. Οι 28 χιλιάδες διορισμοί υπερέβησαν, για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια, τις αφυπηρετήσεις και η εντολή που έχουμε από τον Πρωθυπουργό είναι να συνεχίσουμε σε αυτή την κατεύθυνση.
Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι χρειαζόμαστε ένα καλύτερο σύστημα αποτύπωσης των εκπαιδευτικών αναγκών. Αυτή τη στιγμή η διαδικασία πρόσληψης και τοποθέτησης των αναπληρωτών επιβαρύνει τόσο τους ίδιους, όσο και τη λειτουργία των σχολικών μονάδων. Και ήδη επεξεργαζόμαστε ένα ψηφιακό σύστημα το οποίο θα μας επιτρέπει να καταγράφουμε και να καλύπτουμε με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα όλες τις κενές θέσεις εκπαιδευτικών στην Ελλάδα.
Πώς σκοπεύετε να κινηθείτε όσον αφορά στη διαδικασία αξιολόγησης των εκπαιδευτικών;
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συνιστά αίτημα της ελληνικής κοινωνίας, δέσμευση του Πρωθυπουργού και εντολή προς εμάς να την εφαρμόσουμε παντού. Θα επιμείνουμε στην πλήρη εφαρμογή του πλαισίου που έχει ψηφιστεί. Θα εφαρμοστούν όλα κατά γράμμα και, όπου εντοπίζουμε κενά ή γραφειοκρατικά εμπόδια, τότε θα παρεμβαίνουμε με καλή πίστη και με πνεύμα συνεργασίας με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Με πρώτο εμένα ως υπουργό, όλοι στο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού αξιολογούμαστε. Και το ίδιο το πλαίσιο αξιολόγησης θα αξιολογηθεί, αφού πρώτα εφαρμοστεί και δοκιμαστεί στην πράξη.
